Diagnoza i leczenie zaćmy w Szczecinie
lek. med. spec. chorób oczu Waldemar Kowalczyk
Zaćma – czym jest?
Jest to choroba oczu nazywana także taraktą (łac. cataracta), co oznacza zmętnienie soczewki oka. Zarówno przyczyny jej powstawania, jak i okres rozwijania się choroby są bardzo zróżnicowane. Czasami zaćma postępuje bardzo szybko, a niekiedy jej rozwój może trwać wiele lat. Soczewka ulega wówczas coraz większemu zmętnieniu. Choroba może także zaatakować od razu całą soczewkę oka lub jedynie jej niewielką część. Co istotne zaćma oddziałuje na tę część optyczną układu oka, która odpowiada za jakość i przejrzystość widzenia zarówno z bliska i z daleka. Soczewka znajduje się w kluczowym miejscu wewnątrz gałki ocznej tuż za tęczówka i wpływa na wytwarzanie obrazów na siatkówce oka. To właśnie przez nią bezpośrednio przechodzi światło. Można domyślić się zatem, że jest to choroba, która znacząco utrudnia funkcjonowanie, wręcz uniemożliwiając człowiekowi wykonywanie codziennych czynności, takich jak prowadzenie samochodu czy czytanie. Zaćma w zaawansowanym stadium może prowadzić nawet do całkowitej utraty wzroku. Niepojące jest to, że jest to jedna z podstawowych chorób wzroku współczesnego społeczeństwa, dotykająca swoim zasięgiem co najmniej 40% osób po 60 roku. Z dostępnych badań wynika, że najczęściej pojawia się właśnie po ukończeniu 50 roku życia.
Przyczyny powstawania zaćmy
Zaćma najczęściej określana jest chorobą starczą (zaćma starcza), jednak może dotknąć także ludzi młodych. Jeśli więc choroba nie jest spowodowana wiekiem, do jej głównych przyczyn powstawania zalicza się:
- przyjmowanie leków sterydowych,
- urazy lub stany zapalne oka,
- jaskrę,
- cukrzycę,
- silne promieniowanie radioaktywne i ultrafioletowe,
- pracę wykonywaną w warunkach szkodliwych,
- kontakt oczu z środkami chemicznymi,
- zaćmę wrodzoną.
Objawy zaćmy
Zaćma powoduje stopniowe pogarszanie się ostrości wzroku (zanik nerwu wzrokowego) i zmętnienie oka, co jest uznawane za główny symptom informujący o jej rozwijaniu. Chorzy skarżą się także na zjawisko rozszczepiania światła. W miarę zażółcania się jądra soczewki obrazy wydają się bardziej żółte lub bardziej brązowe, a rozróżnianie kolorów sprawia trudności. Do pozostałych, najczęściej występujących objawów zaćmy, które powinny zacząć niepokoić pacjenta, są:
- problemy z widzeniem w jasnym oświetleniu szczególnie z bliska (zaćma podtorebkowa tylna),
- łzawienie,
- stany zapalne w gałce ocznej,
- zamazywanie się tekstu zwłaszcza podczas pisania i czytania,
- pogorszenie widzenia po wyjściu na zewnątrz w słoneczny dzień,
- wady wzroku np. krótkowzroczność spowodowana stwardnieniem jądra soczewki, co powoduje zwiększenie siły refrakcji,
- podwójne widzenie,
- upośledzenie widzenia nocą, w ciemnych pomieszczeniach lub o zmroku.
Diagnostyka i leczenie zaćmy – operacyjne usunięcie zmętniałej soczewki
Diagnostykę i leczenie zaćmy trzeba rozpocząć od przeprowadzenia wywiadu lekarskiego. Lekarz pyta pacjenta o występowanie różnych chorób oczu w rodzinie oraz nasilenie i czas pojawienia się niepokojących dolegliwości. Rozpoznanie zaćmy nie wymaga skomplikowanych zabiegów – wystarczy badanie oka za pomocą wziernika okulistycznego oraz lampy szczelinowej. Dzięki temu badaniu lekarz dostosowuje sposób leczenia zaćmy do stopnia zaawansowania choroby. Czasami pacjenci decydują się na soczewki toryczne, które poprawiają jakość widzenia z bliska jak i z daleka. Warto zaznaczyć jednak, że najskuteczniejszą metodą pozbycia się choroby jest dokonanie operacji zaćmy. Nowoczesny zabieg polega na usunięciu zmętniałej soczewki i wszczepieniu sztucznego implantu (sztucznej soczewki). W czasie operacji zaćmy pacjent nie odczuwa żadnego dyskomfortu. Operacja wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym, co zapewnia pełen komfort. Cały zabieg trwa do 30 minut. Po usunięciu zmętniałej soczewki pacjent otrzymuje zalecane krople i może spokojnie wrócić do codziennych obowiązków. Aby nie dopuścić do rozwoju choroby, należy systematycznie sprawdzać ciśnienie wewnątrzgałkowe u okulisty na wizytach kontrolnych. Należy mieć na uwadze, że w niektórych przypadkach nawet niewielkie zmętnienie soczewki może prowadzić do rozwoju choroby.